Stare cmentarze...

[Gorajczyk66]

Na jednym z for zamieściłem w przeszłości poniższy tekst.
Ponieważ wspomniany w nim "projekt" dotyczy mojego zainteresowania obiektem ściśle związanym z historią leśnictwa pozwalam sobie na zamieszczenie tego tekstu także w tym miejscu.

Jakiś czas temu przy realizacji innego projektu uzyskałem dokumenty dotyczące starych cmentarzy.
W porządku chronologicznym są to:
1. " Protokół oględziny cmentarza nieczynnego położonego w miejscowości....." z dnia 26.09.1967 r.
Pisownia jak na druku wydrukowanym w ilości 5.000 formularzy - zdecydowanie większej niż zapotrzebowanie powiatowe lub wojewódzkie.

2. Pismo ówczesnego Naczelnika Powiatu z 2.04.1973 r. do Prez. Powiatowej RN -
..."występuję z wnioskiem do PPRN w ...... o wyrażenie zgody na likwidację nieczynnego od 40 lat cmentarza w ..... zamkniętego decyzją Ministra Gospodarki Komunalnej nr. ..... z dnia ......1961r. i przeznaczeniem tego cmentarza na uprawy."

3. odpis "Zestawienie wniosków konserwatorskich" - Woj. Konserwatora Zabytków w K... - cmentarze przeznaczone do likwidacji. ( dokument niekompletny - prawdopodobnie zawierał ponad 30 pozycji).

4. "informacja Wydziału Gosp. Kom. i Mieszkaniowej PPRN w ... na posiedzenie Prezydium Rady w dniu .....1973r. dot. przebiegu prac w zakresie przeznaczenia terenów nieczynnych cmentarzy na inny cel."
Z informacji tej wynika, że:
- ...na terenie powiatu znajdują się ogółem 93 nieczynne cmentarze, w tym 6 cmentarzy w mieście ....
- ...na rozpoczęcie prac zabezpieczono w Gminach środki finansowe, z nadwyżki budżetowej przekazano 200.000 zł.
- ... z zagadnieniem przeznaczenia terenów nieczynnych cmentarzy ....... prowadzone były przez resort kultury i sztuki prace weryfikacyjne cmentarzy pod względem historyczno-politycznym, zabytkowym i krajobrazowym.
- ...na terenie nieczynnych cmentarzy w powiecie.... znajduje się duża ilośc tabliczek z nazwiskami polskimi oraz nagrobki o znaczeniu zabytkowym. Cmentarz w R... jest obiektem o typowo polskim charakterze i zgodnie z opinią Woj. Kons. Zabytków cmentarz ten zostanie uporządkowany. Na tym cmentarzu będą zgromadzone wszystkie nagrobki zabytkowe oraz tabliczki z nazwiskami polskimi.
- ...kamień nagrobny pochodzący z nieczynnych cmentarzy Prez. MRN i UG. zgromadzą w jedno wytypowane miejsce i zabezpieczą przed kradzieżą.


W wspomnianych dokumentach m.in. przywołane są:
- uchwała z 1967 r. Prez. WRN w K... w sprawie ustalenia kierunków działalności w zakresie uporządkowania spraw cmentarnictwa na terenie woj. k....
- art. 6 ust. 1 ustawy z 31.01.1959 r. o cmentarzach i chowaniu zmarłych,
- pismo okólne nr. 11 Min. Gosp. Komunalnej z 3.08.1964r. w spr. stanu prawnego nieczynnych cmentarzy.

5. Uchwała nr ....../1973r Prezydium PRN z dnia 24 kwietnia 1973r. w sprawie przeznaczenia terenów nieczynnych cmentarzy na inny cel. - ....."PPRN w .... postanawia wyrazić zgodę na przeznaczenie terenów nieczynnych cmentarzy .... na inne cele z zachowaniem warunków określonych w art. 6 ust. 2 i 4 cytowane ustawy.

O tej sprawie rozmawiałem z żyjącymi jeszcze : ówczesnym Naczelnikiem Powiatu oraz Sekretarzem Gminy, na terenie której znajdował się interesujący mnie cmentarz.
Są to już panowie w bardzo podeszłym wieku, więc ich kłopoty z pamięcią o tych zdarzeniach, w obecnym czasie chyba są uzasadnione .
Jeszcze dzisiaj można na terenie powiatu spotkać wiele takich zaniedbanych cmentarzy. A przecież powinno ich nie być !
Ale są i to z bardzo prozaicznej przyczyny. Wspomniałem wyżej, że Gminy posiadają odpowiednie fundusze, że z nadwyżki powiatu przeznaczono 200.000 zł.
Było to tylko ..." na rozpoczęcie prac...".,
Później jakoś wszystko powoli zanikło, chociaż wiele prac likwidacyjnych wykonano.Chyba z tymi funduszami coś było nie tak, mimo ówczesnej sytuacji polityczno -ustrojowej.

Myślę, że jest to historia, która mogła wystąpić w wielu powiatach.
Ponieważ opisywane zdarzenia dotyczą pogranicza Pomorza i Prus, to w pewnym momencie powstała fundacja, której celem celem była ochrona cmentarzy ewangelickich. Początek był huczny - wybudowano i wyposażono na potrzeby fundacji olbrzymi gmach, zatrudniono kilka osób, zawieszono na nim niemiecką flagę...
Bywałem w biurze tej fundacji w okresie jej działalności - nawet coś się tam działo!
Widziałem szafę z ogromną ilością teczek - miały to być dokumenty poszczególnych cmentarzy. Potem wszystko nagle zniknęło, także i akta.
Mimo to jestem w posiadaniu dokumentów wytworzonych przez wspomnianą fundację, dotyczących cmentarza, którego losami się zajmuję.

Jeszcze jedno - proszę zwrócić uwagę na stwierdzenie mówiące o kryteriach weryfikacji cmentarzy: .."prowadzone były przez resort kultury i sztuki prace weryfikacyjne cmentarzy pod względem historyczno-politycznym, zabytkowym i krajobrazowym."

[Sten]

Interesuję się trochę tematyką cmentarną, głównie pod kątem cmentarzy z Wielkiej Wojny. Ciekawe, że do dzisiaj obowiązuje Ustawa z 1933 r. o grobach i cmentarzach wojskowych. Jedyna jej większa nowelizacja miała miejsce w 2006 r.
W ustawie tej obowiązek opieki nad cmentarzami spoczywa na lokalnych władzach, jak jest różnie z tym, najlepiej widać w terenie.
Chwalebne jest to, że część nadleśniczych pozytywnie podchodzi do tego tematu, jak choćby były wieloletni nadleśniczy z Nidzicy, czy Marek Bajda z Lutowisk, że wymienię tylko tych dwóch.

[Gorajczyk66]

9.X.2011 miałem przyjemność uczestniczyć w wernisażu wystawy Nekropolie Pomorza.
Wystawa warta obejrzenia, ogromne wrażenie robi też miejsce, w którym się znajduje...

[Agnieszka]

Wystawa warta obejrzenia

Szkoda, że tak krótko jest czynna Po przeczytaniu Twojego postu miałam nadzieję, że być może jak będę w listopadzie w Gdańsku to uda się ją zobaczyć, ale niestety nie

[Gorajczyk66]

Na wystawie pokazane zostały zdjęcia z 40 cmentarzy katolickich, żydowskich, ewangelickich, mennonickich, wojennych oraz miejsc martyrologii, a także wiele eksponatów z tymi miejscami związanymi.

Miałem przyjemność poznać osobiście autorów eksponowanych zdjęć - Annę i Krzysztofa Jakubowskich.
W rozmowie ustaliliśmy, że do tematu wrócimy po zamknięciu wystawy, jako że ogromne zaciekawienie pp Jakubowskich wywołała moja informacja o cmentarzu leśników, którego powstanie i dzieje staram się opisać , zdjęcia tego cmentarza także były eksponowane na tej wystawie.

Zwiedzając wystawę natrafiłem na eksponat związany z zdarzeniem z przeszłości, z znanymi mi nazwiskami i miejscowościami z terenów Wielkopolski.
To zdarzenie wydaje się bardzo ciekawe - już rozpocząłem zbieranie o nim informacji.

Rzecz dotyczy bitwy pod Sadową z okresu tzw. "wojny sześciotygodniowej", która miała miejsce 3 lipca 1866r. ( obecnie okolice Karlovych Varów).
W bitwie tej spotkały się armie Prus i Austrii. - jak wiadomo w armiach tych służyło wielu Polaków z terenów będących pod zaborem, wielu z nich poległo.

[Kuna lesna]

W rozmowie ustaliliśmy, że do tematu wrócimy po zamknięciu wystawy, jako że ogromne zaciekawienie pp Jakubowskich wywołała moja informacja o cmentarzu leśników, którego powstanie i dzieje staram się opisać , zdjęcia tego cmentarza także były eksponowane na tej wystawie.

Mówisz o cmentarzu pod Bytowem czy Słupskiem ?

[szeliniak]

W Puszczy Boreckiej na terenie zagrody pokazowej żubrów znajduje się maleńki cmentarzyk leśników. Ostatni pochówek miał miejsce w 1936r. Przed laty w dzień zaduszny paliliśmy tam znicze. Leśnik to leśnik nie ważne jakim językiem mówił.

[leśnik]

Tak kolego popieram takie działanie ! Pamiętajmy o wszystkich leśnikach !

[Hania]

Co prawda nie cmentarz, ale... W Zwierzyńcu, na początku szlaku na Bukową Górę znajduje się pomnik upamiętniający leśników poległych w czasie działań wojennych lub zamordowanych
w czasie II wojny światowej w Zwierzyńcu i jego okolicy.
Fotografie z mojego archiwum

[Hania]

...

[rojber1410]

W lesie blisko mnie, przy brukowanej drodze prowadzącej do leśnej osady Chruszczyny, znajduje się granitowy pomniczek upamiętniający zamordowanie 26-letniego strażnika leśnego przez kłusownika w roku 1861

[rojber1410]

fotka 1

[rojber1410]

fotka 2

[Atterdag]

Przypomina mi się nagrobek Hochberga przy TL w Goraju. Oraz rozsiane po Pomorzu, Krajnie i Kujawach cmentarze świadczące o istniejących niegdyś osadach śródleśnych.

[Gorajczyk66]

Natknąłem się właśnie na opis zdarzenia - śmierci leśniczego Maywalda. w 1838 r.